Xin xác nhận “không nhà” cả tháng chưa được
Hiện tại, chị Chu Thị Kim Liên và gia đình chưa có hộ khẩu ở Hà Nội, đang sống nhờ tại nhà một người quen ở phường Định Công, quận Hoàng Mai, Hà Nội. Sau khi biết thông tin dự án nhà ở xã hội tại Trung Văn, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội sắp mở bán, chị tìm hiểu để hoàn tất thủ tục cần có như giấy xác nhận đối tượng ở cơ quan, xác nhận thu nhập, xác nhận chưa có nhà ở tại phường... Tuy nhiên, chị Liên đã mất cả tháng trời vẫn không xin được giấy xác nhận chưa có nhà ở tại địa bàn phường chị tạm trú. Chị Liên cho biết, sau khi cán bộ phường tiến hành xác minh, kết quả trong đơn ghi là không phải chủ sở hữu căn nhà đang ở. Khi chị mang mẫu xác nhận nộp cho chủ đầu tư thì không được chấp nhận vì bắt buộc phải được đại diện phường xác nhận là không có nhà ở tại địa bàn.
Sau đó, chị Liên mang hồ sơ quay lại phường Định Công xin xác nhận lại nhưng UBND phường nhất định không xác nhận. Chị Liên nói, cán bộ phường cho rằng, xác nhận như thế tức là không có nhà ở. Còn chủ đầu tư lại bảo, không phải chủ sở hữu ngôi nhà đó có thể là chủ sở hữu của ngôi nhà khác. Trường hợp này, chỉ có người dân chịu thiệt. Cuộc giằng co giữa chủ đầu tư và phường về mẫu đơn trên không biết bao giờ chấm dứt, chị Liên buộc phải bỏ cuộc, tạm biệt giấc mơ sở hữu nhà ở xã hội.
Trao đổi với phóng viên, Phó Chủ tịch phường Định Công Nguyễn Thị Phượng cho biết, vấn đề xác nhận đối tượng không có nhà ở tại địa bàn phường rất khó khăn. Hiện nay, phía phường mới chỉ nhận được công văn hướng dẫn của Sở Xây dựng về việc xác nhận chưa có nhà ở tại địa bàn để đối tượng mua nhà ở xã hội và vay gói tín dụng 30.000 tỷ đồng mua nhà ở thương mại. Chứ khó có thể khẳng định có nhà hay không vì có 2 loại đối tượng là tạm trú KT3 và thường trú có hộ khẩu. Phường đã cho người xác minh thông qua tổ trưởng dân phố nhưng thực sự cũng không thể nắm rõ được. Bởi vì, có thể họ không có nhà tại tổ dân phố này nhưng lại có nhà ở tổ dân phố khác. Bà cho rằng, người dân nên tự khai và tự chịu trách nhiệm đối với việc chưa có nhà ở. Nếu họ làm sai thì cơ quan quản lý Nhà nước sau này sẽ xử lý.
 |
| Khu nhà ở xã hội Linh Đàm, quận Hoàng Mai, Hà Nội. Ảnh: Như Ý |
Tương tự, anh Nguyễn Hiếu có hộ khẩu thường trú ở quận Thanh Xuân, Hà Nội cũng đang điêu đứng vì thủ tục xin xác nhận của phường. Anh Hiếu chia sẻ, gia đình anh hiện đang phải thuê nhà ở. Sau khi phường cho người tiến hành kiểm tra thông tin mất 10 ngày thì mẫu đơn nhận được ghi là không có nhà ở nhưng đối tượng không sinh sống tại địa bàn phường và cần phải được phường thuê nhà tiếp tục xác nhận.
Tuy nhiên, mẫu đơn của anh Hiếu lại không được chủ đầu tư dự án chấp nhận. Anh Hiếu bức xúc nói, theo quy định, thủ tục xác nhận không có nhà tại địa bàn có hộ khẩu và cũng không cần phường nơi đang thuê nhà xác minh. Phường đã “hành dân” làm lỡ mất cơ hội mua nhà ở xã hội của gia đình anh.
Trên một diễn đàn mạng có hẳn một chủ đề để các độc giả chia sẻ về việc khổ sở trong quá trình hoàn thiện hồ sơ mua nhà ở xã hội. Nickname “Bố cu Bin” đã đăng: “Các mẹ xuống phường không lại quả cho nhân viên một cửa, hồ sơ còn ngâm đến cả tháng. Nếu không vì thiếu tiền mua nhà thương mại, mình đâu phải chạy vạy khắp nơi chuẩn bị hồ sơ làm gì”.
Có hay không việc trục lợi từ chính sách Nhà nước?
Pháp luật hiện hành quy định, người mua nhà ở xã hội cần phải qua hai “cửa” chính. Đầu tiên, phải qua "cửa" của chính quyền địa phương, để xác nhận không có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng diện tích bình của mỗi thành viên trong hộ dưới 8m2 sàn/người. Một trường nữa là nhà ở của người muốn mua hư hỏng, dột nát, tạm bợ mà chưa được Nhà nước hỗ trợ bằng mọi hình thức. Thứ hai là phải qua “cửa” của cơ quan nơi làm việc, để xác nhận thu nhập bình quân hàng tháng không thuộc diện phải đóng thuế thu nhập cá nhân từ thu nhập thường xuyên.
Tuy nhiên, người dân gặp nhiều vướng mắc khi xin xác nhận ở địa phương sau gần 3 năm triển khai chương trình nhà ở xã hội. Chính quyền phường, xã ở nhiều nơi không dám xác nhận vì “biết đâu ở phường này không có nhà, nhưng ở nơi khác nhà to đẹp”.
Ông Nguyễn Trần Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng, Bộ Xây dựng nên xem xét, nghiên cứu thủ tục nhằm tạo điều kiện tối đa cho người dân về hồ sơ giấy tờ, trình tự để họ có thể nhanh chóng sở hữu nhà ở. Theo ông Nguyễn Trần Nam, viên chức, cán bộ chỉ cần dấu xác nhận của cơ quan, còn người lao động thuộc khu vực tư nhân thì chỉ cần con dấu của địa phương.
Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam Trần Ngọc Hùng đánh giá, nhiều người dân rất vất vả khi xin xác nhận ở phường nhưng không ít người dễ dàng xin được xác nhận đó. Vì thế, mới có tình trạng dưới chân khu nhà ở xã hội lại có nhiều xe sang như BMW, Lexus...
Ông Hùng cho biết, chính sách nhà ở cho người nghèo là tốt nhưng có người đã lợi dụng những ưu đãi cho người nghèo nhằm trục lợi cũng như các đơn vị, cá nhân đã không làm đúng trách nhiệm trong việc thẩm định, xét duyệt và quản lý nhà ở xã hội. Cơ quan quản lý Nhà nước (công an) có trách nhiệm liên quan tới quản lý hộ khẩu, tạm vắng, tạm trú cũng hoàn toàn có thể nắm được những người đó là ai và vì sao không ở nữa. Vấn đề này có thể giải quyết được nếu làm triệt để, còn cứ tiếp tục như thế này sẽ còn có những cá nhân tiếp tục lợi dụng chủ trương của Nhà nước.
Khi tới thăm dự án nhà ở xã hội tại Bắc Cổ Nhuế - Chèm (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội), Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn cho biết, nhu cầu nhà ở xã hội tại các đô thị ngày một lớn trong khi nguồn cung vẫn chưa đáp ứng đủ. Do đó, không ít người đã lợi dụng chính sách, chen chân để mua nhà ở xã hội. Tình trạng xuất hiện xe sang ở khu nhà ở xã hội là không ổn. Để nhà ở xã hội tới tay đúng đối tượng, chúng ta phải quản lý chặt chẽ. Tuy nhiên, vấn đề này không biết có được xử lý?
Quyết định 34 của UBND TP. Hà Nội (16/8/2010) cho thấy, UBND cấp phường sẽ xác nhận về hộ khẩu và thực trạng nơi ở. Những trường hợp muốn mua nhà ở thu nhập thấp thì phải là các đối tượng có tạm trú hoặc hộ khẩu thường trú tại các quận và đối tượng hưởng lương ngân sách có tạm trú hoặc hộ khẩu thường trú tại các huyện. Đối với trường hợp đối tượng thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, khi chưa có tạm trú hoặc hộ khẩu thường trú thì cần phải có xác nhận của đơn vị nơi người đó đang công tác về thực trạng về nhà ở, chức vụ, thời gian công tác.